LED 4K Akıllı Tahta Arızaları: Nedenleri ve Çözümleri
Sınıflarda LED 4K Ultra HD akıllı tahtalar ders anlatımını zenginleştirir; ancak yoğun kullanım, çevresel koşullar ve yetersiz bakım nedeniyle arızalar görülebilir. Bu rehber; belirti → olası neden → yapılacaklar → ne zaman servise başvurmalı → önleyici bakım çizgisini izleyerek okul yönetimleri ve teknik birimler için pratik, uygulanabilir bir kaynak sunar.
1) Ekran Açılmıyor / Siyah Ekran
Belirtiler: Güç LED’i yanmıyor/yanıp sönüyor, kısa bip sesleri, logo ekranında kalma ya da tamamen siyah görüntü.
Olası Nedenler (Açıklamalı):
-
Elektrik beslemesi: Priz gerilimi, gevşek güç kablosu, arızalı uzatma kablosu/reglet.
-
Dahili güç kaynağı (PSU): PSU’nun aşırı ısınma/korumaya geçmesi ya da arızası.
-
Anakart/SoC hatası: Boot döngüsü, hatalı firmware, CMOS/RTC pil sorunları.
-
Termal koruma: Fan tozu/filtre tıkanıklığı nedeniyle sıcaklık eşiği aşımı.
-
Harici kaynak hatası: PC/OPS takılıysa uyku modunda kalması.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Güç hattını doğrula: Farklı prizde dene, güç kablosunu sök–tak, uzatma kullanıyorsan devre dışı bırak.
-
Güç döngüsü (power cycle): Cihazı kapat → fişi çek → 60 sn bekle → yeniden aç.
-
Kaynak seçimini kontrol et: HDMI/OPS/PC doğru mu? Ekran “No Signal” gösteriyorsa kabloyu değiştir.
-
OPS/PC’yi uyandır: Klavye/mouse ile uyku modundan çıkar; olmazsa ayrı ekranda test et.
-
Acil durumda yedek kaynak: USB bellekten demo video veya farklı bir HDMI cihazı ile test.
Ne Zaman Servis? Güç LED’i hiç yanmıyorsa, yanık kokusu/klik sesleri varsa, cihaz aşırı ısınıyor ya da sadece logo ekranında takılıyorsa yetkili servis.
Önleyici Bakım: Priz ve kabloların periyodik sıkılık kontrolü, toz temizliği, kablo kelepçesi ve kablo kanalı kullanımı; sınıf içi prizlerin etiketlenmesi.
2) Dokunmatik Tepki Vermiyor / Sapma (Kalibrasyon Kaçıklığı)
Belirtiler: Dokunma algılanmıyor, imleç farklı noktaya zıplıyor, çoklu dokunma hataları.
Olası Nedenler:
-
Kalibrasyon bozulması: Panel camı değişimi, sürücü güncellemesi sonrası.
-
USB iletişim sorunu: Dokunmatik USB kablosu gevşek/hasarlı; USB 2.0/3.0 uyumsuzluğu.
-
Parazit/Topraklama: Uzun HDMI ve zayıf topraklama, parazitli hat.
-
Yazılım/firmware: Eski sürücüler, çakışan ekran araçları.
-
Panel camı/IR çerçeve hasarı: Fiziksel darbe, kir/iz şeridi.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Yüzeyi temizle: Mikrofiber + iz bırakmayan ekran solüsyonu; IR çerçeve sensörlerini tozdan arındır.
-
USB’yi doğrula: Dokunmatik USB kablosunu farklı porta tak; kabloyu değiştirerek dene.
-
Kalibrasyon: Cihaz ayarlarından kalibrasyon sihirbazını çalıştır; öğretmen hesabı + yönetici hesabında ayrı ayrı doğrula.
-
Sürücü/firmware güncelle: Üretici sürücülerini yükle; çakışan yazılımları (ekran paylaşım, beyaz tahta araçları) tek tek devre dışı bırakıp test et.
-
Parazit testi: Tahtaya bağlı diğer HDMI/USB cihazlarını sırayla çıkar; topraklı priz kullan.
Ne Zaman Servis? IR çerçevede kırık/çatlak varsa, belirli şerit boyunca hiç dokunma algılanmıyorsa, kalibrasyon tutmuyorsa.
Önleyici Bakım: Haftalık yüzey ve sensör temizliği, kablo uçlarına kablo koruyucu spiral, kalibrasyonun dönem başında tekrarı.
3) Görüntüde Donma, Gölgelenme (Ghosting), Titreme veya Ölü Piksel
Belirtiler: Kare atlama, ekran yırtılması (tearing), kısa süreli donma, renk lekeleri/ölü piksel, 50/60 Hz’de titreme.
Olası Nedenler:
-
Kaynak–panel uyumsuzluğu: Yanlış çözünürlük/yenileme (örn. 4K @ 30 Hz).
-
EDID/HDMI kablosu: Düşük kalite/uzun kablo; dönüştürücü adaptör kaybı.
-
Aşırı ısınma/SoC yükü: Çok uygulama/ekran yansıtma eşzamanlı çalışıyor.
-
Panel sürücü (T-CON) ya da panel hasarı: Darbe, sıvı teması.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Çözünürlüğü sabitle: 3840×2160 @60 Hz yap; olmazsa 1920×1080 @60 Hz dene.
-
Kabloyu değiştir: Kısa, sertifikalı HDMI 2.0+ ya da DisplayPort kullan.
-
Yükü azalt: Gereksiz uygulamaları kapat; ekran yansıtmayı tek cihaza indir.
-
Panel testleri: Üreticinin panel test ekranlarında ölü piksel ve uniformity kontrolü yap.
Ne Zaman Servis? Sabit lekeler, çizgiler ya da piksel kümeleri devam ediyorsa; titreme güç ısınmadan bağımsız sürüyorsa.
Önleyici Bakım: Yeterli havalandırma, duvar ile panel arasında boşluk, kablo çekme mesafelerine uygun seçim.
4) Ses Yok / Cızırtı / Yankı
Belirtiler: Sistem sesi alınmıyor, maksimum seste bile kısık, cızırtı veya metalik yankı.
Olası Nedenler:
-
Çıkış yönlendirmesi: Ses HDMI yerine Bluetooth’a gidiyor olabilir.
-
Sürücü/codec: Hatalı/eksik ses sürücüsü.
-
Kablo/Toprak: Kırık jak, zayıf topraklama kaynaklı uğultu.
-
Hoparlör arızası: Diyafram hasarı.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Çıkış aygıtı: İşletim sisteminde doğru “Çıkış” aygıtını seç; test sesi çal.
-
Kaynak testi: YouTube/yerel dosya/harici cihaz ile ayrı ayrı dene.
-
Bağlantı kontrolü: 3.5 mm/optik/HDMI-ARC bağlantılarını yeniden tak; başka kablo dene.
-
Sürücü güncelle: Ses sürücülerini ve cihaz firmware’ini güncelle.
Ne Zaman Servis? Tek kanalda ses yok, yüksek seste patlama/boğukluk, donanımsal cızırtı devam ediyorsa.
Önleyici Bakım: Ses seviyelerini ders bittiğinde orta değere almak, hoparlör ızgaralarının tozdan arındırılması.
5) Ağ/İnternet ve Ekran Yansıtma Sorunları
Belirtiler: Wi‑Fi düşüyor, yansıtma kopuyor, internet yavaş.
Olası Nedenler:
-
Zayıf sinyal/kalabalık kanal: Kalın duvar, birden çok sınıf aynı kanalda.
-
LAN yapılandırması: VLAN, proxy, port engelleri.
-
Saat senkronu: Yanlış tarih/saat sertifika hatalarına yol açar.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Kanal/sinyal: Erişim noktasına yakınlık; mümkünse 5 GHz kullan.
-
Kablolu test: Ethernet kablosu ile hız ve kararlılığı kıyasla.
-
Saat ve sertifikalar: Tarih/saat NTP ile düzelt.
-
Okul ağı politikası: Yansıtma portları (örn. mDNS) için BT birimiyle doğrula.
Ne Zaman Servis? Aynı sınıfta başka cihazlar normal çalışırken sadece tahta kopuyorsa; donanım NIC arızası şüphesi.
Önleyici Bakım: Sınıf başına yeterli AP yoğunluğu, yansıtma için ayrılmış SSID/VLAN.
6) Kalem, Kumanda ve Aksesuar Sorunları
Belirtiler: Kalem algılanmıyor, çizgi kesiliyor, kumanda gecikmeli.
Olası Nedenler: Düşük pil, ucu aşınmış kalem, manyetik hizalama sorunu, IR engeli.
Adım Adım İlk Müdahale: Pil değiştir, yedek uç kullan, kalemi panelin desteklediği alanda dene, kumandayı yeniden eşleştir.
Ne Zaman Servis? Kalem sadece belirli bölgede çalışmıyorsa veya kumanda hiçbir cihazda eşleşmiyorsa.
Önleyici Bakım: Yedek pil ve uç stoku; manyetik tutucuların kontrolü.
7) Yazılım Yavaşlama, Donma, Uygulama Çakışmaları
Belirtiler: Geç açılma, uygulama kilitlenmeleri, güncelleme hataları.
Olası Nedenler: Dolu depolama, eski firmware, fazla arka plan süreci, uyumsuz 3. parti yazılımlar.
Adım Adım İlk Müdahale:
-
Depolama temizliği: İndirme klasörleri, temp/cache temizliği.
-
Başlangıç programları: Gereksizleri kapat.
-
Güncellemeler: İşletim sistemi + üretici yazılımı.
-
Geri yükleme: Son çare olarak fabrika ayarları (önce içerik yedeği!).
Ne Zaman Servis? Güncelleme başarısızlıkları tekrarlıyorsa, fabrika ayarı sonrası sorun sürüyorsa.
Önleyici Bakım: Dönemsel yazılım bakımı, uygulama beyaz listesi politikası.
8) Güvenlik, Yetkisiz Kullanım ve İçerik Filtreleri
Riskler: Yönetici şifresinin paylaşılması, uygunsuz içerik, izinsiz donanım ekleme.
Alınacak Önlemler: Güçlü yönetici parolası + MFA, misafir hesap kısıtlamaları, USB bellek politikası, ekran kilidi zaman aşımı, günlük (log) tutma ve periyodik inceleme.